Nếu nhìn tổng thể giai đoạn, từ năm 2013 – 2017, số lượng doanh nghiệp thành lập mới tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng. So sánh giữa 06 tháng đầu năm 2017 với 06 tháng đầu năm 2013, số lượng thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp mới tăng hơn 1,5 lần, đối với số vốn đăng ký đã tăng gấp gần 03 lần, tỷ trọng số vốn đăng ký bình quân/doanh nghiệp tăng 1,8 lần.
Nếu chúng ta so sánh 06 tháng đầu năm, tỷ lệ số doanh nghiệp rút khỏi thị trường/số doanh nghiệp gia nhập vào thị trường, đã có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây, cụ thể: trong năm 2014 là 72,9%, năm 2015 là 61,2%, năm 2016 là 57,5%, năm 2017, tỷ lệ này đã giảm còn 56,6%. Đây là một tỷ lệ khá khả quan nếu so sánh với thực tế diễn ra ở các nền kinh tế thuộc nhóm đứng đầu về mức độ thuận lợi của môi trường đầu tư kinh doanh trên thế giới.
Ví dụ như, tại Hồng Kông (đứng thứ 04 trong Doing Business 2017), trong năm 2016 có 144.883 doanh nghiệp được thành lập mới, 92.843 doanh nghiệp tiến hành giải thể, tỷ lệ là 64,08%; ở New Zealand (đứng đầu bảng trong Doing Business 2017), trong năm 2015 có tới 57.870 doanh nghiệp tiến hành đăng ký thành lập mới, 55.629 doanh nghiệp giải thể, tỷ lệ là 96,1%; ở Anh (đứng thứ 07 trong Doing Business 2017), năm 2015, có tới 383.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và 252.000 doanh nghiệp rời khỏi thì trường, tỷ lệ 66%.
Đã có 60% doanh nghiệp mới thành lập phát sinh doanh thu sau 1 năm hoạt độngLiên quan tới vấn đề gia nhập và rút lui khỏi thị trường của các doanh nghiệp, trong mọi nền kinh tế sẽ luôn có một tỷ lệ doanh nghiệp gia nhập và rút lui khỏi thị trường. Việc đào thải, thanh lọc được xem là một quy luật khách quan và tất yếu của nền kinh tế thị trường, theo đó, những doanh nghiệp hoạt động yếu kém, không đủ sức cạnh tranh sẽ bị loại bỏ để thay thế vào đó là những doanh nghiệp mới với những ý tưởng kinh doanh mới có chất lượng hơn. Như vậy, ở một góc độ nào đó, việc các doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể hay phá sản cũng giúp cho nền kinh tế tái cơ cấu liên tục, giúp làm trong sạch môi trường kinh doanh và là cơ sở để thúc đẩy nâng cao năng lực của nền kinh tế, làm tiền đề cho sự phát triển một cách bền vững của doanh nghiệp hơn.
Nhưng, khi chúng ta nhìn vào tỷ lệ hơn 91% doanh nghiệp thực hiện đóng cửa, ngừng hoạt động có quy mô nhỏ, với mức vốn dưới 10 tỷ đồng, có thể thấy, đây là một nhóm doanh nghiệp dễ chịu tác động nhất từ các rào cản thị trường cụ thể là điều kiện kinh doanh không phù hợp, những khó khăn của thị trường, nhưng cũng là nhóm doanh nghiệp sẽ dịch chuyển nhanh nhất khi các kế hoạch kinh doanh không đạt được kỳ vọng. Ở các nền kinh tế khác, tình hình này cũng diễn ra tương tự.
Thực ra, lâu nay vẫn còn câu hỏi, các doanh nghiệp đã thành lập đang sống thế nào? Đây cũng chính là câu hỏi mà chúng ta đang quan tâm. Với dữ liệu kết xuất từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký thành lập doanh nghiệp trong 02 năm 2015-2016, có thể nói rằng, các doanh nghiệp đang hoạt động khá tốt.
Trong tổng số 94.754 doanh nghiệp đăng ký thành lập trong năm 2015, có 74.025 (chiếm78,1%) doanh nghiệp đang hoạt động, đang thực hiện kê khai thuế; 3.276 doanh nghiệp (3,4%) tạm dừng hoạt động có thời hạn; 13.834 doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ thủ tục giải thể, chiếm 14,6%. Số doanh nghiệp đã hoàn tất các thủ tục giải thể là 3.619, chiếm khoảng 3,8%.
Còn đối với 110.100 doanh nghiệp đăng ký thành lập trong năm 2016, tình hình khả quan hơn, khi có tới 95.842 doanh nghiệp đang hoạt động, chiếm 87,05%; 2.672 doanh nghiệp xin tạm ngừng hoạt động kinh doanh có thời hạn, chiếm 2,43%. Số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể chiếm 8,4%, đã tiến hành thủ tục giải thể là 2,1%.
Theo số liệu từ cơ quan thuế, tính đến tháng 05/2017, trong số các doanh nghiệp thành lập năm 2015, có tới 71.285 doanh nghiệp đã phát sinh doanh thu, đạt tỷ lệ gần 74%. Tương tự, trong số các doanh nghiệp thành lập năm 2016, tỷ lệ doanh nghiệp phát sinh doanh thu là 60,5% đây là một tỷ lệ khá cao.
Cũng phải nói thêm, trong số các doanh nghiệp chưa phát sinh được doanh thu, một bộ phận doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo, thì sau khi thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, cần một khoảng thời gian để chuẩn bị các điều kiện cần thiết như xây dựng nhà xưởng, mua sắm lắp đặt thiết bị,… trước khi sản xuất ra sản phẩm, dịch vụ và đưa ra thị trường, do đó, chưa thể có phát sinh doanh thu trong thời gian này. Tuy nhiên, những doanh nghiệp này vẫn có thể đóng góp cho GDP thông qua hoạt động đầu tư, mua sắm của mình.
Rõ ràng, nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, gỡ bỏ các điều kiện kinh doanh của Chính phủ đã và đang tác động một cách tích cực không chỉ đến niềm tin kinh doanh, mà còn thúc đẩy nhanh việc hiện thực hóa các cơ hội kinh doanh.
Đương nhiên, nền kinh tế sẽ được hưởng lợi từ sức sống của các doanh nghiệp mới thành lập cũng như các doanh nghiệp đã có kinh nghiệm lâu năm.