Trong suốt 4 năm, gần 600 sản phẩm được gọi là “sữa” nhưng thực chất là thực phẩm bổ sung giả mạo, không rõ nguồn gốc, ghi nhãn sai quy định đã được lưu hành trên thị trường, thậm chí lọt vào các bệnh viện tuyến đầu thông qua đấu thầu công khai. Sự việc khiến nhiều người tiêu dùng bàng hoàng, đặt ra câu hỏi lớn về trách nhiệm quản lý của cơ quan chức năng và mức độ cảnh giác của cộng đồng trong việc lựa chọn sản phẩm dinh dưỡng.
Sữa giả đã len lỏi vào đâu?
Theo kết quả điều tra ban đầu, hàng trăm sản phẩm dinh dưỡng giả được sản xuất bởi nhiều công ty với quy mô lớn, mẫu mã chuyên nghiệp. Các sản phẩm này mạo danh sữa công thức, sữa bệnh lý, gắn mác hỗ trợ người tiểu đường, suy thận, người ăn kiêng, trẻ nhỏ, người già…
Điều nghiêm trọng là một số sản phẩm đã lọt vào danh sách trúng thầu cung cấp thực phẩm tại bệnh viện – nơi yêu cầu khắt khe nhất về chất lượng. Điều này không chỉ làm mất niềm tin của xã hội mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh – vốn là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.
Vì sao sữa giả dễ dàng “vượt ải”?
1. Quy trình tự công bố – kẽ hở lớn nhất
Hiện nay, phần lớn thực phẩm bổ sung được quản lý theo hình thức tự công bố sản phẩm, tức là doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ đến cơ quan quản lý mà không cần kiểm nghiệm thực tế sản phẩm trước khi lưu hành. Điều này tạo điều kiện cho nhiều đơn vị tự “vẽ” ra chất lượng mà không cần chứng minh khoa học.
2. Quảng cáo gây hiểu lầm – người tiêu dùng bị dẫn dắt
Nhiều sản phẩm gắn mác “sữa”, thiết kế bao bì tương tự sữa bột dinh dưỡng, kèm theo lời quảng cáo “giúp tăng cân”, “giúp bé phát triển trí não”, “dành riêng cho người tiểu đường”… khiến người tiêu dùng dễ dàng nhầm lẫn giữa thực phẩm bổ sung và sữa chuyên biệt có chứng nhận y khoa.
3. Lỏng lẻo trong đấu thầu bệnh viện
Thay vì kiểm tra chất lượng thực tế từng lô hàng sau khi trúng thầu, một số bệnh viện chỉ căn cứ vào hồ sơ hành chính, tạo điều kiện cho sản phẩm giả mạo len lỏi vào môi trường điều trị. Việc kiểm tra năng lực nhà thầu cũng bị xem nhẹ, dẫn tới hậu quả khôn lường.
Một số sản phẩm “đội lốt sữa” tiêu biểu
Trong danh sách các sản phẩm bị điều tra và thu hồi, có nhiều cái tên được quảng cáo rầm rộ:
-
Sure IQ Gludiabet
-
Sure IQ Sure Gold
-
Kid Baby Talacmum (dành cho trẻ 0-12 tháng)
-
IQ Grow Talacmum (dành cho trẻ em)
-
Talacmum for Mum (phụ nữ mang thai)
-
Gain Talacmum
Đây đều là những sản phẩm được tiếp thị như sữa công thức nhưng lại không có thành phần sữa theo tiêu chuẩn, không đạt chỉ tiêu vi sinh, thậm chí không rõ nguồn gốc nguyên liệu.
Người tiêu dùng cần làm gì để tự bảo vệ?
✅ 1. Phân biệt rõ sữa công thức và thực phẩm bổ sung
-
Sữa công thức: được sản xuất theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt, phục vụ dinh dưỡng đặc biệt (trẻ sơ sinh, người bệnh) và phải được Bộ Y tế cấp phép, kiểm nghiệm lâm sàng.
-
Thực phẩm bổ sung: chỉ hỗ trợ một phần dinh dưỡng, không có tác dụng thay thế bữa ăn chính hoặc điều trị bệnh.
✅ 2. Đọc kỹ nhãn mác và tra cứu thông tin sản phẩm
-
Kiểm tra rõ thành phần, đơn vị sản xuất, số công bố, hướng dẫn sử dụng, đối tượng sử dụng.
-
Tra cứu thông tin công bố tại website Cục An toàn thực phẩm – Bộ Y tế.
✅ 3. Không mua hàng theo cảm tính hoặc vì quảng cáo hấp dẫn
-
Tránh xa các sản phẩm được livestream bán rẻ, quảng cáo quá đà trên mạng xã hội.
-
Chọn mua tại các nhà thuốc, siêu thị uy tín, có tư vấn chuyên môn.
🧾 Trách nhiệm thuộc về ai?
Không thể phủ nhận rằng việc để sữa giả tồn tại suốt 4 năm mà không bị phát hiện là hệ quả từ:
-
Việc quản lý lỏng lẻo, chỉ “kiểm tra trên giấy”
-
Thiếu hậu kiểm và xử lý vi phạm nghiêm minh
-
Sự thiếu minh bạch trong đấu thầu bệnh viện
-
Và phần nào là sự thiếu hiểu biết từ phía người tiêu dùng
Sự việc gần 600 sản phẩm “sữa giả” tồn tại suốt 4 năm là hồi chuông cảnh báo nghiêm trọng. Đây không chỉ là vấn đề về thực phẩm, mà là câu chuyện về sức khỏe cộng đồng, về niềm tin của người bệnh và y bác sĩ, về trách nhiệm của cả hệ thống – từ quản lý, nhà sản xuất, đến mỗi người dân.