Hiện nay, Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư lớn thứ 04 của Việt Nam trong 05 tháng vừa qua với tổng số vốn đầu tư đạt 01 tỷ USD, trong đó số lượt góp vốn mua cổ phần chiếm rất lớn. Số liệu cho thấy vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư – KH&ĐT) đã công bố gần đây là sự minh chứng cho điều này.
Cụ thể, trong 05 tháng đầu năm 2017, tổng số vốn được đăng ký và cấp mới, tăng thêm và góp vốn mua cổ phần của cả nước đã đạt 12,13 tỷ USD, tăng 10,4% so với cùng kỳ năm trước. 19/21 ngành kinh tế được các nhà đầu tư chọn lựa, trong đó dẫn đầu là: công nghiệp chế biến, kinh doanh bất động sản và kinh doanh ô tô, xe máy…
Hàn Quốc tiếp tục là đối tác đầu tư lớn nhất của Việt Nam với tổng vốn đầu tư hơn 4,4 tỷ USD, Nhật Bản đứng vị trí thứ 02 với tổng số vốn đầu tư gần 2 tỷ USD, Singapore đứng ở vị trí thứ 03 với hơn 1,2 tỷ USD.
Đáng chú ý, Trung Quốc đã vươn lên vị trí thứ 04 với số tổng số vốn 1 tỷ USD. Nếu tính cả số vốn đầu tư của vùng lãnh thổ Đài Loan hơn 820 triệu USD và Đặc khu kinh tế Hồng Kông hơn 550 triệu USD (thuộc Trung Quốc), vốn đầu tư thuộc Trung Quốc đạt khoảng 2,3 tỷ USD, xếp trên cả mức vốn đầu tư của Nhật Bản và Singapore tại Việt Nam.
Nguồn vốn Trung Quốc đổ vào Việt Nam, nỗi sợ với công nghệ lạc hậuBáo cáo của cơ quan Bộ KH&ĐT đã trích một phần riêng về số vốn góp mua cổ phần trong tổng vốn FDI, theo đó 05 tháng đầu năm nay số dự án góp vốn, mua cổ phần DN Việt có tốc độ tăng rất mạnh. So với cùng kỳ năm trước, tổng vốn góp mua cổ phần của các nhà đầu tư nước ngoài chỉ là hơn 820 triệu USD song 05 tháng năm 2017, số vốn này đã tăng lên 1,8 tỷ USD, gấp hơn 02 lần, tốc độ tăng đạt trên 200%.
Số dự án góp vốn, mua cổ phần trong 05 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước từ 1.500 dự án lên hơn 2.000 dự án, tốc độ tăng trưởng trên 130%.
Trong các đối tác đầu tư vào Việt Nam, Hàn Quốc và Trung Quốc mua bán cổ phần của các DN Việt là nhiều nhất. Phía Hàn Quốc đã có hơn 580 lượt góp vốn, mua cổ phần của DN Việt, còn phía Trung Quốc có hơn 300 lượt góp vốn mua cổ phần. Hai đối tác lớn là Nhật Bản, Singapore chỉ có từ 100 đến hơn 190 lượt góp vốn mua cổ phần, chiếm không đáng kể.
Nếu tính cả phần vốn góp mua cổ phần DN Việt từ các nhà đầu tư thuộc vùng lãnh thổ Đài Loan, đặc khu kinh tế Hồng Kông (Trung Quốc), số lượt góp vốn mua DN Việt có yếu tố từ Trung Quốc đạt hơn 568 lượt, chỉ đứng sau số lượt góp mua cổ phần từ phía Hàn Quốc.
Điều đáng nói, tốc độ đầu tư của Trung Quốc thời gian gần đây tăng rất nhanh, so với cùng kỳ năm trước khi chỉ có gần 500 triệu USD, với chỉ 24 dự án góp vốn mua cổ phần DN Việt. Nhưng trong 05 tháng đầu năm nay, tổng số vốn đầu tư của Trung Quốc đã tăng gấp 02 lần, trong đó vốn mua cổ phần tăng hơn 10 lần.
Giới chuyên gia trong nước lo ngại về nguồn vốn từ Trung Quốc sẽ đổ bộ vào Việt Nam ở hai phương diện: trực tiếp đầu tư và mua bán, sáp nhập DN. Về đầu tư trực tiếp, trước đây những nhà đầu tư của Trung Quốc thường thông qua liên doanh với Đài Loan, hoặc qua các kênh dẫn vốn từ Hồng Kông để tham gia đấu thầu và thi công các dự án tại Việt Nam, nhiều nhất là: dệt nhuộm, may mặc, khai khoáng và thiết bị điện, sắt thép…
Tuy nhiên, trên thực tế khá nhiều các dự án có yếu tố từ Trung Quốc có công nghệ lạc hậu, hủy hoại môi trường, công nghệ lạc hậu của Trung Quốc đã bị bóc mẽ. Điều này đã gây mất thiện cảm đối với nguồn vốn đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam, dù cho chúng ta không phân biệt đối xử với bất cứ nhà đầu tư nước nào.
Về nỗi lo DN bị Trung Quốc thâu tóm, cuối năm 2015 đến nay đã xuất hiện một số DN dệt may tư nhân của Việt Nam tại Bình Dương, Hải Phòng phải bán mình cho Trung Quốc do thiếu đơn hàng hoặc không thể đứng một mình cạnh tranh với chi phí nhập nguyên liệu và đơn hàng với các DN dệt may Đài Loan, Hồng Kông. Điều này dẫn đến nguy cơ DN Việt dễ trao ngành hàng xuất khẩu hàng chục tỷ USD vào tay DN Trung Quốc.