Ngày 21/7 vừa qua, sau khi Chính phủ ban hành Chỉ thị triển khai Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, Ngân hàng nhà nước đã tổ chức Hội nghị triển khai Nghị quyết và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 – 2020.
Khai mạc Hội Nghị, Ông Lê Minh Hưng – Thống đốc Ngân hàng nhà nước đã đánh giá Nghị quyết là văn bản pháp lý quan trọng, giải quyết những vướng mắc về pháp lý của ngành ngân hàng về xử lý nợ xấu và tài sản đảm bảo các khoản nợ của tổ chức tín dụng đã kéo dài nhiều năm. Nếu triển khai tốt nghị quyết này, nợ xấu sẽ được xử lý nhanh và dứt điểm đồng thời qua đó khơi thông nguồn vốn đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế đất nước.
Vướng mắc lớn nhất trong xử lý nợ xấu suốt mấy năm qua là xử lý tài sản đảm bảo. Theo đó, một số ngân hàng cho biết khách hàng nhiều trường hợp không trả nợ, khi ngân hàng nộp đơn ra Tòa thì Tòa không xử lý với lý do bên bị kiện không có mặt tại địa phương cư trú. Thậm chí có những trường hợp đang thi hành án thì doanh nghiệp lách luật kéo dài thời gian hoặc làm thủ tục phá sản khiến việc xử án gặp nhiều khó khăn.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế thuộc Ngân hàng nhà nước cho biết, qua kết quả xử lý nợ xấu kỳ trước, còn rất nhiều vướng mắc về pháp luật cũng như các quy định không phù hợp, không đúng và còn nhiều mâu thuẫn.
Chỉ đến khi Nghị quyết 42/2017/QH14 được triển khai thì những bất cập này mới được tháo gỡ và các nợ xấu trước thời gian thí điểm là 15/8/2017 sẽ được phân loại nợ nhóm 3, 4, 5. Nghị quyết có thời gian hiệu lực là 5 năm.
Nội dung quan trọng nhất của Nghị quyết đó là quy định về quyền thu giữ tài sản đảm bảo. Nếu như trước đây các ngân hàng thu giữ tài sản đảm bảo theo quy định tại Nghị định 163 và đến 2015 Bộ luật Dân sự đã không còn quy định này nữa dẫn đến khó khăn cho các ngân hàng thì đến nay với Nghị quyết 42, quy định này đã được tái sinh với điều kiện thực hiện công khai như đăng tải website, thông báo cho các UBND cấp xã và niêm yết thông báo tại UBND xã nơi chứa tài sản đảm bảo. Ngoài ra còn có một vài quy định quan trọng khác như mua bán nợ xấu có tài sản đảm bảo hình thành trong tương lai, thủ tục giải quyết tranh chấp nhanh gọn…
Mặc dù Nghị định về mặt pháp lý đã giải quyết được các vướng mắc song để phát huy hiệu quả trong thực tế thì các cơ quan liên quan cần phải nỗ lực hỗ trợ ngân hàng.
Tại Chỉ thị triển khai Nghị quyết 42, Chính phủ đã yêu cầu các bộ ngành liên quan chuẩn bị các điều kiện để thực hiện thí điểm xử lý nợ xấu. Cụ thể, Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo cơ quan thuế hướng dẫn chính sách liên quan đến thuế trong Nghị quyết, Bộ Tư pháp sẽ chỉ đạo các cơ quan thi hành án thực hiện các quy định về thi hành án dân sự quy định tại Nghị quyết đồng thời chỉ đạo thực hiện các bản án liên quan đến tín dụng, ngân hàng nhanh chóng. Bộ Tài nguyên & Môi trường sẽ chỉ đạo các cơ quan đăng ký quyền sở hữu, sử dụng tài sản thực hiện các thủ tục chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản đảm bảo theo quy định tại Nghị quyết. Chính quyền địa phương cần phải có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan có liên quan trong thực hiện Nghị quyết tại các địa phương, hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong thực hiện thu giữ tài sản đảm bảo.
Chính phủ và Ngân hàng nhà nước đã vào cuộc xử lý nợ xấu, song theo một số ngân hàng thương mại thì các cơ quan chức năng cần hướng dẫn cụ thể và chi tiết hơn nữa để xử lý nợ xấu nhanh chóng, hạ thấp lãi suất để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế.