Chia sẻ với cánh báo chí gần đây, ông Cao Đức Phát, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đã cho biết thêm, Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 03/06/2017 vừa được Ban Chấp hành Trung ương 05 khóa XII ban hành đã có nhiều điểm đổi mới trong cơ chế hoạt động, các tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và các phương pháp xác định giá trị của DN và bán cổ phần.
Những điểm mới trong lĩnh vực cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nướcNhững điểm mới này sẽ khắc phục và giải quyết các vấn đề về phát sinh trong thực tiễn mà Nghị quyết Trung ương 03 khóa IX chưa đề cập đến.
Tiền thu từ bán vốn chỉ chi cho đầu tư phát triển
Nghị quyết số 12-NQ/TW đã xác định rõ quan điểm, cơ cấu lại, đổi mới các DNNN theo cơ chế thị trường là quá trình thường xuyên, liên tục với những phương thức thực hiện và đưa ra một lộ trình hợp lý. Tiếp tục đẩy mạnh và cơ cấu lại các DNNN theo hướng kiên quyết cổ phần hóa, bán vốn tại những DN mà Nhà nước không cần phải nắm giữ hoặc không cần giữ cổ phần, vốn góp chi phối, kể cả những DN đang hoạt động, kinh doanh có hiệu quả; đồng thời xử lý triệt để, bao gồm cả việc cho phá sản những DNNN hoạt động yếu kém.
Để giải quyết các vấn đề phát sinh trên thực tế, tỷ lệ sở hữu của nhà nước sẽ được giảm xuống mức đủ để có thể thay đổi quản trị một cách thực chất và thu hút được các nhà đầu tư có năng lực thực sự; tối đa hoá giá trị bán vốn nhà nước theo cơ chế thị trường. Cùng với đó tiến hành rà soát, đánh giá toàn diện thực trạng và phân loại các DNNN, dự án, công trình được đầu tư và vốn, tài sản nhà nước tại DN để có các giải pháp cơ cấu lại, xử lý phù hợp.
Kiên quyết xử lý dứt điểm những DNNN, các dự án đầu tư gây thua lỗ, kém hiệu quả. Đối với DN mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối hoặc không cần nắm giữ cổ phần, phần vốn góp thì tiến hành thực hiện cổ phần hóa, bán, khoán, cho thuê, giải thể, phá sản. Đối với những DN mà Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn hoặc cần nắm giữ cổ phần, khoản vốn góp chi phối thì cơ cấu lại bằng cơ chế, chính sách phù hợp. Đối với những dự án đầu tư gây thất thoát, thua lỗ, thực hiện cơ cấu lại và chuyển nhượng dự án cho những nhà đầu tư thuộc thành phần kinh tế khác. Làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những vi phạm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra tình trạng DNNN, dự án đầu tư thua lỗ, thất thoát, lãng phí lớn.
Đồng thời, khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư chiến lược tham gia mua cổ phần, góp vốn vào các DN khi tiến thành thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước. Hoàn thiện những tiêu chí cổ đông lớn, cổ đông chiến lược để có đủ năng lực tài chính, công nghệ và quản trị để tiến hành cơ cấu lại và phát triển DN.
Đáng chú ý, Nghị quyết số 12-NQ/TW có chỉ rõ, tiền thu từ việc cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước phải được quản lý tập trung và chỉ sử dụng cho những mục đích chi đầu tư phát triển; không được sử dụng cho chi thường xuyên của ngân sách nhà nước.
Đối với những DNNN đang được giao quản lý, khai thác các công trình, dự án kết cơ cấu hạ tầng được Nhà nước đầu tư, Nhà nước thống nhất sở hữu những công trình hạ tầng quan trọng; DN cổ phần hóa, nhà đầu tư nhận quyền khai thác chỉ được quyền quản lý, vận hành, khai thác các công trình, dự án cơ sở hạ tầng; việc lựa chọn nhà đầu tư, DN phải thực hiện theo đúng bộ Luật Đấu thầu, công khai, minh bạch; bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ.
Định giá đất đai trong cổ phần hóa theo cơ chế thị trường
Để hạn chế tình trạng thất thoát tài sản nhà nước khi tiến hành thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN, Nghị quyết số 12-NQ/TW đề ra một số giải pháp nhằm xác định giá trị hợp lý giá trị DN, vốn và tài sản nhà nước.
Theo đó, áp dụng những phương pháp định giá tài sản tiên tiến phù hợp với cơ chế thị trường; bảo đảm vốn, tài sản của Nhà nước và giá trị DN được định giá đầy đủ, hợp lý, công khai, minh bạch. Hoàn thiện thể chế về định giá đất đai, tài sản hữu hình và tài sản vô hình (tài sản trí tuệ, thương hiệu,…) trong quá trình cổ phần hóa theo cơ chế thị trường. Quy định rõ trách nhiệm của tổ chức tư vấn định giá độc lập trong định giá tài sản, vốn và xác định giá trị của DN. Xác định rõ trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước trong việc kiểm toán xác định giá trị DN, định giá tài sản, vốn nhà nước.
Theo Nghị quyết số 12-NQ/TW, trên cơ sở giá trị vốn, tài sản của Nhà nước và giá trị của DN đã được xác định đầy đủ, hợp lý và theo đúng quy định của luật pháp, khẩn trương bán cổ phần, thoái vốn một cách công khai, minh bạch, chủ yếu thông được qua bán đấu giá cạnh tranh trên thị trường. Cổ phần hóa phải gắn niền với niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, DN thực hiện cổ phần hóa phải niêm yết trong thời hạn 01 năm kể từ ngày phát hành cổ phiếu lần đầu. Các DN cổ phần hóa chưa đáp ứng được đầy đủ những điều kiện niêm yết cổ phiếu theo đúng như quy định của pháp luật thì phải lập và triển khai kế hoạch niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán trong thời hạn xác định theo đúng quy định.
Nghị quyết số 12-NQ/TW nêu rõ, nghiêm cấm và xử lý nghiêm minh các trường hợp định giá thấp tài sản, vốn của Nhà nước và giá trị DN không đúng quy định của pháp luật để trục lợi, gây thất thoát tài sản, vốn nhà nước.