Ngày 31/7 vừa qua, TP Hồ Chí Minh đã chính thức bắt buộc thịt heo khi đưa vào mua bán tại chợ đầu mối Bình Điền và Hóc Môn phải có nguồn gốc rõ ràng. Tuy nhiên khi đã áp dụng quy định bắt buộc, trong ngày đầu thực hiện các trại chăn nuôi, thú y, các thương nhân bán lẻ và bán sỉ vẫn phớt lờ, đưa vào chợ sản phẩm thịt heo không có nguồn gốc. Vậy trước tình trạng đó, các cơ quan chức năng đã xử lý như thế nào?
Thịt heo không rõ nguồn gốc vẫn tràn ngập trên thị trường1. Lập biên bản vi phạm rồi đâu lại vào đấy
Phó Giám đốc Sở Công thương TP Hồ Chí Minh – Ông Nguyễn Ngọc Hòa cho biết, trong ngày 31/7 vừa qua tổng số con heo được tiêu thụ tại TP HCM lên đến 9.600 nhưng trong đó chủ có 3.351 con (chiếm 35%) được các đơn vị chăn nuôi kích hoạt thông tin. Đến sau khi giết mổ thì chỉ còn 21% số heo được kích hoạt thông tin và 12% có truy xuất nguồn gốc.
Trước tình trạng này, ban quản lý chợ đầu mối Hóc Môn đã lập biên bản vi phạm đối với một số trường hợp còn ban quản lý chợ đầu mối Bình Điền chỉ lập biên bản chung rồi báo cáo lên UBND thành phố.
Sở Công thương cho biết, các chủ thể có thái độ phớt lờ với quy định này là do TP Hồ Chí Minh là địa phương duy nhất thực hiện quản lý chất lượng thực phẩm từ chăn nuôi cho đến tiêu thụ nên gặp rất nhiều khó khăn. TP Hồ Chí Minh có yêu cầu cao hơn về hàng hóa lưu thông trên thị trường nhưng lại không chủ động được nguồn hàng do 85% số lượng heo được nhập từ các tỉnh khác. Trong khi đó TP HCM lại không có thẩm quyền áp đặt tại các địa phương này. Trong 6 tháng qua tuy đã liên tục làm việc với các tỉnh về phối hợp và cam kết chuẩn giao công nghệ, tập huấn miễn phí nhưng vẫn chưa đạt được mức độ hợp tác như mong muốn.
Ngoài ra một nguyên nhân nữa đó là do các đơn vị chăn nuôi đã quen với cách làm cũ nên khi thực hiện theo đề án mới thì tỏ ra khó chịu vì ảnh hưởng đến quyền lợi. Tuy nhiên điều quan trọng nhất khiến các đơn vị chăn nuôi cũng như các thương nhân phớt lờ đó là do chưa có hình thức chế tài cụ thê đối với các trường hợp vi phạm, chỉ dừng lại ở lập biên bản thôi thì chưa đủ.
2. Chưa có giải pháp xử lý
Trước vấn đề làm thế nào để khắc phục tình trạng trên, ông Nguyễn Ngọc Hòa cho biết hiện tại Sở Công thương đã trình báo cáo lên UBND Thành phố và chờ chỉ đạo cụ thể. Còn trước mắt, các cơ quan chức năng cần phải tiếp tục khắc phục chứ không nên chỉ trông đợi vào ý thức tự giác của các đơn vị chăn nuôi cũng như các thương nhân mà phải thực hiện các giải pháp tác động đến việc tiêu thụ sản phẩm.
Ông Hòa nhận định, đề án chỉ có thể thực hiện được nếu kiên trì vận động và tuyên truyền các chủ thể hợp tác. Vì vậy các cơ sở không được đưa heo vào giết mổ khi chưa được kích hoạt thông tin, đồng thời các chợ đầu mối phải kiên quyết không cho kinh doanh các sản phẩm không có nguồn gốc.
Ông Hòa cũng đưa ra đề xuất cá nhân của mình, đó là TP Hồ Chí Minh là địa phương đi đầu về quy định thịt heo sau khi giết mổ phải được vận chuyển bằng xe lạnh có móc treo đến địa điểm phân phối sỉ nên nhờ đó có thể vận dụng các quy định về nhãn hàng hóa trên sản phẩm để buộc các chủ thể tuân thủ kích hoạt thông tin nguồn gốc. Bên cạnh đó, khi quy chế hoạt động mới của các chợ đầu mối được soạn thảo xong và được UBND Thành phố phê duyệt thì TP Hồ Chí Minh sẽ được phép yêu cầu các đơn vị sản xuất và thương nhân phải đáp ứng các tiêu chuẩn về hóa đơn, chứng từ theo quy định riêng của địa phương.