Theo thống kê từ Cục Sở hữu trí tuệ, trong 10 năm đầu mới thành lập (1981 – 1991), lượng đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp chỉ đạt 607 đơn. Cho đến những năm gần đây lượng đơn mới tăng lên rõ rệt và cụ thể chỉ trong năm 2016 vừa qua đã có 58.217 đơn, trong đó đăng ký sáng chế chiếm 5.228 đơn.
Quá trình vận đồng từng đơn vị bảo vệ tài sản vô hình
Trưởng phòng Nhãn hiệu số 1, Cục Sở hữu trí tuệ – Bà Nguyễn Thị Thanh Vân cho biết, sự thay đổi lượng đơn như hiện nay là do công chúng đã thay đổi nhận thức về bảo hộ tài sản trí tuệ, đã thấy được sự cần thiết và vai trò quan trọng của sở hữu trí tuệ.
Bà Vân kể lại ngày xưa khi mới đảm nhận công việc tại Cục Sáng chế là tiền thân của Cục SHTT hiện nay, mỗi tháng chỉ có vài đơn đăng ký và bảo hộ sáng chế hay bảo hộ nhãn hiệu vẫn đang là khái niệm rất mơ hồ. Lúc này kể cả những công ty nhà nước có quy mô lớn như Xà phòng Hà Nội hay Cao su Sao Vàng cũng chưa coi trọng vấn đề này vì cho rằng sẽ không ai cạnh tranh với mình. Các cán bộ Cục Sáng chế lúc đó đá phải trực tiếp đến từng tập đoàn, xí nghiệp để tư vấn, hướng dẫn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, nói cho họ biết nhãn hiệu là gì, tầm quan trong như thế nào và muốn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu thì phải làm thế nào… Trước sự thuyết phục của các cán bộ lúc đó, nhà mãy Cao su Sao Vàng đã nhìn ra vấn đề và tiến hành lựa chọn logo để đăng ký logo bằng cách tổ chức cuộc thi sáng tác nhãn hiệu. Và cuối cùng họ đã chọn nhãn hiệu có chữ SV và hình ngôi sao để làm đại diện. Các cán bộ Cục Sáng chế đã giúp doanh nghiệp đăng ký nhãn hiệu này.
Bên cạnh đó, Xí nghiệp May 10 sau đó cũng tổ chức cuộc thi sáng tác nhãn hiệu và suốt 30 năm qua Xí nghiệp vẫn duy trì một mẫu nhãn hiệu đã lựa chọn đăng ký lúc đó.
Giai đoạn 1993 – 1994, khi kem đánh răng Dạ Lan làm mưa làm gió trên thị trường Việt Nam và được công ty “Unilever” để ý. Unilever đã tiến hành đàm phán để mua lại nhãn hiệu này với giá 3 triệu USD, tuy nhiên sau đó không tiếp tục sản xuất sản phẩm nãy nữa.
Bà Vân chia sẻ, câu chuyện kem đánh răng Dạ Lan tuy chưa rõ ràng những đã cho thấy giá trị của thương hiệu có tầm quan trọng như thế nào đối với mỗi doanh nghiệp. Chủ cũ của Dạ Lan chia sẻ, họ rất tiếc về sự “ra đi” của nhãn hiệu đình đám này nhưng do đã chuyển quyền sở hữu nên họ không thể cứu vãn được nữa. Và đây mới chỉ là một trong rất nhiều câu chuyện cho thấy giá trị của tài sản trí tuệ.
Suốt hàng chục năm qua, với sự nỗ lực của các cán bộ công tác Sở hữu trí tuệ trong vận động, nâng cao nhận thức cộng đồng đồng thời xây dựng hành lang pháp lý, các doanh nghiệp đã dần nhận thức đúng đắn hơn về sở hữu trí tuệ. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp, tổ chức tiến hành đăng ký nhãn hiệu và từ chỗ mỗi tháng chỉ lèo tèo vài đơn thì đến bây giờ các cán bộ SHTT đã phải cật lực để xử lý đơn nhanh chóng, kịp thời.
Thực hiện thẩm định – cái khó ló cái khôn
Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Kiểu dáng công nghiệp – Ông Nguyễn Quang Tuấn kể, 12 năm trước khi mới tới công tác tại phòng, các thẩm định viên phải thực hiện việc tra cứu, so sánh KDCN bằng bìa có dán hình ảnh các KDCN đã được bảo hộ.
Đến năm 2004, khi công nghệ thông tin được đưa vào ứng dụng trong nhiều hoạt động của Cục thì Phòng KDCN mới chuyển sang tra cứu bằng máy tính. Đầu tiên là sử dụng công cụ Exel, lập trình để tra cứu từ cơ sở dữ liệu do Cục SHTT thế giới gửi và làm thành công cụ tra cứu riêng. Đến khi hệ thống quản trị đơn SHCN được triển khai và phong công nghệ thông tin được thành lập thì năm 2005, Cục đã đưa hệ thống tiếp nhận đơn thống nhất vào sử dụng tại cả ba thành phố lớn Hà Nội, Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.
Ông Tuấn chia sẻ từ khi có công cụ tra cứu tự động hóa cao hơn, số đơn đăng ký cũng gia tăng nhanh chóng. Cụ thể hồi đó mỗi năm có khoảng 1.200 – 1.300 đơn đăng ký KDCN thì nay mỗi năm có đến 3.000 đơn và hơn thế nữa. Hiện nay việc tra cứu vẫn chiếm trên 50% thời gian xử lý đơn do thẩm định viên phải thực hiện tra cứu ở nhiều kho dữ liệu và phải sử dụng nhiều công cụ để hoàn thành việc tra cứu. Trong khi đó tại các cơ quan SHTT của các nước tiên tiến đã trang bị công cụ mạnh, tích hợp tất cả các cơ sở dữ liệu của các nước vào một công cụ.
Việc tra cứu phức tạp bởi mỗi công cụ lại có một giao diện, các thức đưa ra lệnh tìm kiếm riêng. Gần đây, Cục SHTT đã mua công cụ tích hợp tất cả các cơ sở dữ liệu của một số nước nên thời gian tra cứu đã giảm đi, song với những KDCN chưa có trong cơ sở dữ liệu đó thì họ vẫn phải tìm kiếm qua Google.
Do phải thường xuyên sáng tạo trong điều kiện hạn hẹp nên các thẩm định viên đã tích lũy được những kinh nghiệm rất đặc hữu. Cụ thể có lần nhận được đơn đăng ký về dải phân cách giao thông, họ đã tiến hành tra cứu và không thấy đơn vị nào nộp đơn tượng tự và các kho dữ liệu cũng không hề tìm thấy từ “dải phân cách giao thông”. Thẩm định viên đã thử dùng một từ khóa không liên quan là “chỉnh trang nhân dịp ngày đại lễ” thì tìm thấy dữ liệu là bài báo về chuẩn bị đại lễ 1000 năm Thăng Long. Bài báo này đã có nhắc đến việc chỉnh trang đô thị và có hình ảnh dải phân cách.
Đây là ví dụ về sự sáng tạo và nỗ lực của các thẩm định viên khi gặp từ khóa không theo quy chuẩn. Đến nay việc tra cứu vẫn là một trong những thủ tục rất quan trọng và vẫn khiến các thẩm định viên phải mất nhiều công sức bởi không phải là việc đơn giản, dễ thực hiện. Rất nhiều trường hợp nộp đơn đăng ký và chờ để tra cứu thì kết quả tra cứu cho thấy không đạt yêu cầu bảo hộ khiến các tổ chức, cá nhân tốn kém thời gian và ảnh hưởng đến công việc. Do đó hiện nay các tổ chức và cá nhân thường lựa chọn ủy quyền đăng ký sở hữu trí tuệ cho các đơn vị đại diện SHTT để thực hiện tra cứu trước khi nộp đơn, đảm bảo đối tượng sở hữu trí tuệ có khả năng bảo hộ cao nhất.
Hiện nay Luật Việt Tín đang cung cấp dịch vụ tra cứu nhãn hiệu nói riêng và tra cứu sở hữu trí tuệ nói chung rất nhanh chóng, chuyên nghiệp và chính xác. Đối với trường hợp sau khi tra cứu và kết quả không có khả năng bảo hộ hay khả năng thấp, chuyên gia Luật Việt Tín với kinh nghiệm lâu năm sẽ tư vấn sửa đổi, bổ sung để nâng cao khả năng bảo hộ.
Để được tư vấn hoàn toàn miễn phí hoặc sử dụng dịch vụ đăng ký sở hữu trí tuệ của Luật Việt Tín, quý khách vui lòng liên hệ Hotline 0942.592.808. Rất hân hạnh được hợp tác cùng quý khách!